Στα μεγάλα προβλήματα που δημιουργεί η κλιματική αλλαγή στη χώρα μας έρχεται τώρα να προστεθεί και η λειψυδρία. To νερό – “νεράκι” προειδοποιούν οι επιστήμονες ότι θα πούμε σύντομα στην Ελλάδα αν δεν ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα.
της Κατερίνας Πετρίδη
Ο ευρωπαϊκός νότος πλήττεται έντονα από το φαινόμενο της λειψυδρίας, λόγω των εκτεταμένων περιόδων ξηρασίας, περιορισμού των βροχοπτώσεων και συνεπακόλουθα μείωσης της στάθμης στα ποτάμια και τις δεξαμενές. Την κατάσταση επιβαρύνει η μόλυνση των υδάτων από φυτοφάρμακα, βιομηχανικά και αστικά απόβλητα, τα οποία καθιστούν τα νερά ακατάλληλα για κατανάλωση από τους ανθρώπους και τα ζώα.
Τι συμβαίνει στην Ελλάδα
Η Ελλάδα συγκαταλέγεται στις χώρες με το εντονότερο πρόβλημα, καθώς η λειψυδρία στη χώρα μας δεν είναι πλέον ένα παροδικό φαινόμενο, αλλά μία κανονικότητα, λόγω της κλιματικής κρίσης, όπως επεσήμανε ο κ. Ευθύμιος Λέκκας, καθηγητής Γεωλογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών σε πρόσφατη ραδιοφωνική του συνέντευξη. Βασική αιτία η έλλειψη βροχοπτώσεων, οι πολύ υψηλές θερμοκρασίες που εξατμίζουν την όποια υγρασία και προκαλούν ξηρασία, αλλά και τα ακραία καιρικά φαινόμενα, που συνοδεύονται από μεγάλους όγκους νερού σε μικρά χρονικά διαστήματα, τους οποίους το έδαφος δεν προλαβαίνει να απορροφήσει -και να αποθηκεύσει- με αποτέλεσμα να έχει κατέβει επικίνδυνα η στάθμη του υδροφόρου ορίζοντα. Ένας άλλος επιβαρυντικός παράγοντας είναι η άνοδος της στάθμης της θάλασσας, που έχει ως συνέπεια την εισροή θαλασσινού νερού στον υδροφόρο ορίζοντα, καθιστώντας τον μη αξιοποιήσιμο. Μείωση βροχοπτώσεων κατά 45% είχαμε φέτος στην Αττική, ενώ στην Κρήτη το ποσοστό έφτασε το 60%. Παράλληλα βέβαια η αυξημένη τουριστική κίνηση στα νησιά εντείνει το πρόβλημα, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τη Σαντορίνη, όπου το έργο αφαλάτωσης του θαλασσινού νερού αναμενόταν να καλύψει το νησί για μία δεκαπενταετία, αλλά άντεξε μόλις για πέντε χρόνια, λόγω της εκρηκτικής αύξησης του τουρισμού.
Δυστυχώς οι προβλέψεις είναι δυσοίωνες, καθώς έως το 2050 υπολογίζεται ότι η διαθεσιμότητα νερού στη χώρα μας θα έχει μειωθεί περαιτέρω κατά 20%, λόγω όχι μόνο της κλιματικής κρίσης, αλλά και της αυξημένης ζήτησης. Η άμεση ανάληψη δράσης για τον περιορισμό του προβλήματος είναι επιτακτική. Το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας δίνει προτεραιότητα στις Κυκλάδες και τα νησιά του Αιγαίου όπου το φαινόμενο της λειψυδρίας είναι πολύ πιο έντονο και σχεδιάζει την κατασκευή υβριδικών έργων, τα οποία θα συνδυάζουν την αφαλάτωση, την παραγωγή και την αποθήκευση πράσινης ενέργειας. Για το φιλόδοξο αυτό έργο έχουν ήδη εξασφαλιστεί 200 εκ. ευρώ από το Ταμείο Απανθρακοποίησης των νησιών, το οποίο συστάθηκε πρόσφατα και με τη σειρά του χρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Σύστημα Εμπορίας Εκπομπών. Παράλληλα υλοποιούνται σε όλη τη χώρα προγράμματα βελτίωσης των υποδομών, ανακύκλωσης και επαναχρησιμοποίησης του νερού και ευρύτερα καλύτερης διαχείρισης των υδάτινων πόρων.
Έλλειψη νερού σε άλλες χώρες
Η Ισπανία έχει έλθει και αυτή αντιμέτωπη με τη λειψυδρία, ιδίως στα νότια και ανατολικά τμήματα της χώρας και έχει προχωρήσει σε σημαντικές επενδύσεις για την καλύτερη διαχείριση των υδάτινων πόρων και την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών δημιουργώντας μεγάλες μονάδες αφαλάτωσης θαλασσινού νερού. Στις νότιες επαρχίες της Ιταλίας το πρόβλημα της λειψυδρίας είναι ιδιαίτερα οξύ, λόγω της εξαιρετικά μειωμένης στάθμης στα ποτάμια και της δεξαμενές, της μόλυνσης των υδάτινων πόρων, αλλά και της αυξημένης ζήτησης. Οι αγροτικές καλλιέργειες, η βιομηχανία και ο τουρισμός είναι οι τομείς που ευθύνονται για τη μεγαλύτερη κατανάλωση νερού, ενώ η ιταλική κυβέρνηση εφαρμόζει ήδη πρακτικές βιώσιμης διαχείρισης των υδάτων.
Πέρα από τα ευρωπαϊκά σύνορα, υπάρχουν περιοχές του πλανήτη όπου το πρόβλημα της λειψυδρίας είναι ακόμη μεγαλύτερο. Η Μέση Ανατολή και η Βόρεια Αφρική είναι από τις περιοχές που πλήττονται περισσότερο, λόγω των κλιματικών συνθηκών, της αύξησης του πληθυσμού, αλλά και της μη βιώσιμης διαχείρισης των υδάτινων πόρων. Πολλές χώρες στην Υποσαχάρια Αφρική υποφέρουν επί δεκαετίες από λειψυδρία, καθώς μεγάλο ποσοστό των κατοίκων τους δεν έχουν πρόσβαση σε καθαρό πόσιμο νερό. Σημαντικοί επιβαρυντικοί παράγοντες οι παρατεταμένες περίοδοι ξηρασίας, η μόλυνση των υδάτων και η έλλειψη υποδομών. Στη Νότια Ασία χώρες όπως η Ινδία, το Πακιστάν και το Μπαγκλαντές αντιμετωπίζουν σοβαρό πρόβλημα λειψυδρίας λόγω της ραγδαίας αύξησης του πληθυσμού τους, της μόλυνσης των υδάτινων πόρων και της υπεράρδευσης των υπόγειων υδάτων για χρήση στη γεωργία και τη βιομηχανία. Το νοτιοανατολικό τμήμα της Αυστραλίας πλήττεται από παρατεταμένες περιόδους ξηρασίας και κατά συνέπεια από σοβαρά προβλήματα λειψυδρίας τα τελευταία χρόνια. Η Καλιφόρνια στις Ηνωμένες Πολιτείες, η οποία βασιζόταν σε μεγάλο βαθμό στις χιονοπτώσεις στην οροσειρά της Σιέρα Νεβάδα για την κάλυψη των αναγκών της σε νερό, βλέπει τα υπόγεια αποθέματα να εξαντλούνται, καθώς η κλιματική αλλαγή έχει περιορίσει σημαντικά τόσο το χιόνι όσο και τη βροχή στην περιοχή και έχει αυξήσει τις περιόδους ξηρασίας.
Η κλιματική κρίση κινείται με ρυθμούς ταχύτερους από ό,τι αναμενόταν και είναι εδώ. Απότοκό της -δυστυχώς όχι το μόνο- η λειψυδρία, ένα φαινόμενο που πλήττει τη χώρα μας, αλλά και πολλές άλλες περιοχές του πλανήτη και θα πρέπει να μάθουμε να ζούμε με αυτό, βρίσκοντας τρόπους να το αντιμετωπίσουμε, είτε ως κράτη με μεγάλα έργα και υιοθέτηση βιώσιμων πρακτικών διαχείρισης είτε ως πολίτες με περίσκεψη και υπευθυνότητα.
Αναδημοσίευση: www.underwriter.gr